Ιστορική αναδρομή του αγώνα
Καλοκαίρι του 479 π.Χ.
Στους πρόποδες του Κιθαιρώνα, έξω από τα τείχη των Πλαταιών στον κάμπο, γίνεται η σπουδαιότερη και πιο καθοριστική μάχη των Ελλήνων κατά των Περσών. Η νίκη κατά του εχθρού συντριπτική.Οι Ελληνες, για μια ακόμη φορά κατάφεραν να αναχαιτήσουν τους Πέρσες εισβολείς.
Οι εναπομείναντες Πέρσες μετά την συντριπτική τους ήττα, παίρνουν το δρόμο της επιστροφής.
,αφήνοντας πίσω τους ερειπωμένους ναούς , καμένα ιερά άλση, και κατεστρεμένους βωμούς.
Οι ¨Ελληνες, με κοινό ψήφισμα αποφασίζουν για 50 χρόνια , να μην τα αναστηλώσουν ώστε οι επόμενες γιενιές να μην ξεχάσουν την βαρβαρότητά τους.
Η χαρά των νικητών μεγάλη. Όμως οι Πλαταιείς δεν ησυχάζουν. Οι Πλαταιείς πολίτες θεωρούν ότι ο τόπος τους μολύνθηκε από την παρουσία των εισβολεων και συμφωνούν ότι το άσβεστο πυρ της πόλης τους πρέπει να αντικατασταθεί με νέο από το ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Οι άρχοντες της πόλης, καλούν αμέσως μετα τη μάχη, τον οπλίτη ημεροδρόμο τους, τον γοργοπόδαρο Ευχίδα. Δεν υπάρχει ούτε σκέψη να περιμένουν έστω και μία νύχτα για ξεκούραση.Κάθε καθυστέριση εξαγνισμού, αποτελεί αποτελεί ανόσια πράξη και ύβρη προς τους θεούς.
Η αποστολή του είναι να πάει αμέσως στους Δελφούς και να φέρει πίσω καθαρό και εξαγνισμένο πυρ από το ιερό του Απόλλωνα.
Η κούραση από τη μάχη μεγάλη, η αποστολή όμως μεγαλύτερη και ιερή. Ο Ευχίδας ξεκινά αμέσως. Τρέχει συνεχώς ανάμεσα σε χαράδρες, δάση, βουνά και στενά μονοπάτια.
Φτάνει στους Δελφούς. Εξαγνίζει το σώμα του στην Κασταλία πηγή, φορά δάφνινο στεφάνι, παίρνει καθαρό πυρ από το ιερό του Απόλλωνα, και επιστρέφει στις Πλαταιές, σε 24 περίπου ώρες , διανύοντας απόσταση 1000 σταδίων δηλαδή σχεδον 200 χλμ. Ο Ευχίδας παρέδωσε το ιερό πυρ ,ασπάστηκε τους συντρόφους του στη μάχη και αμέσως μετά εξέπνευσε περνώντας για πάντα την πύλη της αιωνιότητας.
Οι Πλαταιείς τον ταφίασαν στο ιερό της Ευκλείας Αρτέμιδας χαράζοντας επάνω στον τάφο του το επίγραμμα:Ευχίδας Πυθώδε θρέξας ήλθοε τωδ' αυθημερόν.
1993, 2472 χρόνια μετά
Ο άθλος του ημεροδρόμου Ευχίδα, αποτελέι έμπνευση αλλά και πρόκληση σ'ενα σύγχρονο δρομέα τον Παναγιώτη Αντωνόπουλο, όταν με θαυμασμό διαβάζει αυτή τη σελίδα της ιστορίας μας. 1- 2 Μαϊου 1993 ξεκινά την προσπάθεια να αναβιώσει τον άθλο του Ευχίδα και τα καταφέρνει καλύπτοντας την απόσταση σε 32 ώρες.
Έτσι έγινε η αρχή.
Ένα χρόνο αργότερα, το 1994 ιδρύεται από τον ίδιο και μία παρέα από συναθλητές και φίλους ο Ελληνικός Όμιλος Τριάθλου και αθλημάτων μεγάλης διάρκειας “ Ο Ευχίδας”. Βασικός σκοπός και στόχος του, η διεξαγωγή του Ευχίδειου Άθλου σε οποιαδήποτε μορφή. Από την ίδρυση του ο σύλλογος οργανώνει και πραγματοποιεί κάθε χρόνο την Ευχίδεια λαμπαδηδρομία από τους Δελφούς στις Πλαταιές μεταφέροντας το ιερό πυρ των Δελφών. Κύριο όνειρο του Ευχίδα όμως ήταν πάντα η πραγματοποίηση του Ευχίδειου Άθλου, σε αγωνιστική μορφή.
Ο αγώνας
Το όνειρο αυτό πραγματοποιήθηκε το 2000. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν διεξαχθεί 22 ευχίδειοι άθλοι με εξαιρετική επιτυχία. Η κεντρική Ελλάδα, έχει το δικό της αγώνα, που κάθε χρόνο αγκαλιάζεται όλο και πιο θερμά από αθλητές και φορείς. Το ελληνικό χρώμα του αγώνα, η ιστορικότητα του, η υπέροχη διαδρομή του και το γεγονός ότι διοργανώνεται από αθλητές- δρομείς προσελκύουν κάθε χρόνο όλο και περισσότερους αθλητές που θέλουν να τρέχουν την “κλασική” ιστορική διαδρομή των 107,5 χλμ από τις Πλαταιές στους Δελφούς. Οι διοργανωτές φροντίζουν με πολύ καλή σηματοδότηση, με σωστή τροφοδοσία στους 19 σταθμούς ελέγχου και ανεφοδιασμού, με φυσιοθεραπευτές σε δύο σημεία, με αυτοκίνητα για βοήθεια και ασφάλεια να παρέχουν στους αθλητές την απαραίτητη υποστήριξη, για να μπορέσουν να γευτούν την χαρά του τερματισμού σ' 'εναν αγώνα με ιστορία και περιεχόμενο. Η διαδρομή διασχίζει τη Δυτική Βοιωτία από Νότο προς Βορρά, και είναι η πραγματική κατά το δυνατόν βέβαια. Το ανάγλυφο της περιοχής περιοχής είναι έντονο, οι υψομετρικές διαφορές μεγάλες, είναι επίπονη και δύσκολη, αλλά ταυτόχρονα όμορφη και ενδιαφέρουσα. Οι αθλητές ανεβαίνουν και κατεβαίνουν το όρος των Μουσών Ελικώνα, φτάνοντας σε υψόμετρο 1050 μ. διασχίζοντας υπέροχα τοπία φυσικής ομορφιάς. Όταν τερματίσουν ένα δάφνινο στεφάνι και το ζεστό χειροκρότημα όλων τους περιμένει.
Το 2005 έγινε ένα νέο τόλμημα.Πραγματοποιήθηκαν ταυτόχρονα δύο αγώνες.Ο Ευχίδειος άθλος Δελφοί -Πλαταιές 107,5 χλμ. και ο Ευχίδειος υπέρ-άθλος Πλαταιές-Δελφοί-Πλαταιές 215 χλμ.
Ετσι αναβιώθηκε και αγωνιστικά, εξ' ολοκλήρου πλέον ο άθλος του ημεροδρόμου Ευχίδα.
Από τότε μέχρι σημερα, έχουν πραγματοποιηθεί δέκα Ευχίδειοι Υπέρ-άθλοι, και από το 2014 και μετά, ο Ευχίδειος υπέ-άθλος, ή ο διπλός Ευχίδας όπως τον αποκαλούν οι αθλητές, πραγματοποιείται σταθερά κάθε δεύτερη χρονιά.
Aπό το 2019 και μετά οι αγώνες πραγματοποιούνται από τον Διεθνή όμιλο Ευχίδειο άθλο "Ευχίδας" με τον ίδιο πυρήνα διοργανωτών.
Ο ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΕΥΧΙΔΑ
To 2002 πρωτοπορώντας για ακόμα μια φορά, στα πλαίσια διαγωνισμού ποιήματος για τον ύμνο του Ευχίδα το πρώτο βραβείο κέρδισε το ποιήμα
του διακεκριμένου ποιητή - αθλητή Δημήτρη Βέλλα "Στη μοναξιά του Ευχίδα" που απο τότε είναι και ο ύμνος του Ευχίδειου Άθλου.
Στη μοναξιά του Ευχίδα
Στα βήματά σου ψάχνουμε τους ψίθυρους αιώνων
ήχους που φτάνουν ως εδώ ,το νόημα των αγώνων
άγνωστος είσαι στους πολλούς το όνομά σου Ευχίδας
τρέχοντας συ μετέφερες τη δάδα της ελπίδας
..........................................................................................
Οι Μήδοι δεν επέρασαν κείνο το καλοκαίρι
Ελλήνων τους απέτρεψε το οπλισμένο χέρι
στις Πλαταιές νικήθηκαν φεύγουν για να γλυτώσουν
στην πόλη τους οι νικητές επιθυμούν να δώσουν
λαμπρό το φως, αμόλυντο,αρχή να κάνουν νέα
κέρδισαν μάχη κρίσιμη παλεύοντας γενναία
Γοργά ο Ευχίδας ξεκινά για τους Δελφούς να φτάσει
στο ιερό του Απόλλωνα δίχως να ξαποστάσει
φτερά έχουν τα πόδια του μόνος του καθώς τρέχει
το μυστικό υπεραθλητών καλά αυτός κατέχει
ο δύσκολος αντίπαλος στον εαυτό σου υπάρχει
μ΄επιμονή κι υπομονή μ άυτόν δώσε τη μάχη..
Δύσκολος δρόμος και μακρύς όμως τα καταφέρνει
αγνή τη φλόγα την ιερή στο χέρι του την παίρνει
στης Κασταλίας την πηγή το σώμα του δροσίζει
στο γαργαρό της το νερό , δάφνη που τον στολίζει
έχει στεφάνι που φορά επάνω στο κεφάλι
στο δρόμο της επιστροφής νάτος που τρέχει πάλι
Τα μονοπάτια ατέλειωτα , δύσβατα τα βουνά
τα στάδια αφήνει πίσω του, χαράδρες τις περνά
το πυρ με χέρι σταθερό διασχίζει το σκοτάδι
σελήνη κι άστρα παίζουνε στο ήσυχο το βράδυ
ιδρώτας λούζει το κορμί ιδιος ρυθμός στα πόδια
στη σκέψη η απόφαση να μη σταθούν εμπόδια
η δίψα, η εξάντληση κι αυτός ακόμα ο πόνος
στα μάτια καθρεφτίζεται η φλόγα κι αυτός μόνος
Τον περιμένει η πόλη του οι σύντροφοι στη μάχη
σαν φτάσει θα ξεκουραστεί λαμπρή τη δόξα θάχει
'ενα μερόνυχτο έτρεχε στο τέρμα πλησιάζει
σφίγγει τα δόντια ,δύναμη όση του μένει βάζει
νάτη η πόλη, έφτασε στις Πλαταιές μπροστά
σαν να τα βλέπει σε όνειρο τα πρόσωπα γνωστά
η αποστολή του τέλειωσε θριαμβευτής γυρνάει
και της αιωνιότητας την πύλη την περνάει
............................................................................................
Στα βήματά σου ψάχνουμε τη μοναξιά σου Ευχίδα
σκιά να τρέχει ακούραστα ,θαρρω ότι σε είδα
φλόγα να φέρνεις λαμπερή τη σκέψη να φωτίσει
στ'απλά και τα απέριττα χαρά να μας δωρίσει
Μαρτιος 2002 Δημήτρης Βέλλας βετεράνος μαραθωνοδρόμος